dolu

1.

sif.

1. İçərisi boş olmayan, ağzına qədər bir şeylə doldurulmuş, ya dolmuş. Dolu şüşə. Dolu qab. Dolu hovuz. – Günlərimiz keçəydi qızğın fərəhlər kimi; Dolu qədəhlər kimi. M. Müş.. Abbas kişi dolu bir heybə hazırlayıb yəhərin qaşına saldı. M. C.. İri ocaqlar üstündə dolu qazanlar buğlanır. . M. Rz..

2. Bir şeyin çoxluğunu, bolluğunu bildirir. Tamaşaçılarla dolu zal. Mağazalar malla doludur. Bazar meyvə ilə doludur. – Küçə ilə bir gün keçərkən mat və məəttəl qaldım: bir böyük imarət kəndli qadınları ilə ləbələb dolu idi. C. M.. Evi hər gün axşamadək onun yanına ziyarətə gələnlərlə dolu olur. Ə. H.. Barjın göyərtəsi yükdaşıyan adamlarla dolu idi. M. Rz..

3. məc. Bir şeyin güclü təzahürünü bildirir. Şux səslərlə dolu isti yuvalar; Daşqın çaylar, durğun göllər bizimdir. A. Ş.. Evi dərin bir maraq ilə dolu sükut bürümüşdü. H. N.. // Eyni mənada hissiyyat haqqında. <Qızının> hərgünkü bu təlaş dolu sualını oxumağa ana vərdiş etmişdi. Ə. M..

4. Dolğun, bir qədər kök, ətli-canlı. <Sadığın> boyu ucadır, mənim boyum alçaqdı, amma mən ondan doluyam. C. M.. <Ağca xanımın> dolu sifəti çəyirdək kimi qurumuşdu. M. C.. Gülara xanım qırxqırx iki yaşlarında, ağsifət, dolu bir qadın idi. S. Rəh..

5. Barıt, güllə, patron və s. qoyulub atılmağa hazırlanmış. Dolu tüfəng. – Ayağa çəkilmiş dolu avtomatı boşaltmaq olmazdı. M. İ.. <Mollayev> yatanda balışının altında həmişə dolu tapança saxlayırdı. M. Hüs..

6. Dənələri çoxlu, şirəli və sıx olan. Dolu sünbül. – Fazilov dolu və şüşə kimi şəffaf bir salxım götürüb . . o yan-bu yana çevirdi. M. C..

7. zərf Dərindən. <Tapdıq> dolu bir nəfəs alıb müəllimə tərəf baxdı. Ə. Vəl.. dolu-dolu zərf Ağzınacan dolu olduğu halda.

2.

is. Havada donub tökülən yağmur dənələri. Dolu yağmaq. – Gah dolu tökür, gah gurşad yağır, sel-su bir-birinə qarışır. S. R.. Əvvəl xırda, get-gedə iriləşən dolu yağdı. M. Rz.. Dolu vurmaq, dolu döymək – dolunun zərbindən xarab olmaq, məhv olmaq. Əkinləri dolu vurdu. – <Qoca:> Bağ-bostanı vurdu dolu; Bağlanmışdır həyat yolu. A. Ş.. Dolu kimi – 1) çox şiddətli və iri damcılarla yağan yağış haqqında; 2) məc. çoxluq, şiddət bildirir. Alnından dolu kimi tər axır. – . . Zeynəb . . o tərəf-bu tərəfə qaçıb qışqırırdı və dağlardan da rəhmsiz quldurların güllələri onun üstünə dolu kimi yağırdı. S. S. A.. . . Almaz kimi parıldayan gözlərindən dolu kimi yaş tökülürdü. M. Hüs..